Konferencija „Stanje i razvoj ekonomskih i privrednih odnosa matice, dijaspore i Srba u regionu“ (u daljem tekstu Konferencija), održana je dana 23.9.2020. godine u Banja Luci, u prostorijama hotela “Courtyard by Merriott”.

Konferencija je organizovana s ciljem uspostavljanja komunikacije, umrežavanja i izgradnje prijateljskih i poslovnih odnosa, između predstavnika institucija, civilnog sektora i poslovne zajednice Republike Srpske, Republike Srbije i srpske dijaspore.

Uprkos otežavajućim okolnostima usljed pandemije virusa Kovid-19, posjeta Konferenciji bila je izuzetno uspješna, okupljajući dvadeset sedam eminentnih učesnika, iz oblasti privrede, nevladinog sektora i institucija Republike Srpske, Republike Srbije i gostiju iz srpske dijaspore. Konferenciji je prisustvovao i značajan broj medija, a posebno idvajajući prisustvo medijskih kuća: Radio-televizija Republike Srpske (Banja Luka), Alternativna televizija (Banja Luka), Televizija srpske dijaspore (Minhen, Njemačka), Televizija K3 (Prnjavor), Elta TV (Banja Luka), portal Srpska.info, i drugi.

• – Konferenciju je svečano otvorio g. Milan Gutić – predsjednik Izvršnog odbora Udruženja „Koreni“. Gospodin Gutić u uvodnoj riječi uputio je toplu dobrodošlicu domaćinima iz Republike Srpske i gostujućim prijateljima iz Republike Srbije i srpske dijaspore, te istakao duhovni i moralni značaj Konferencije i okupljanja Srba u matici, regionu i dijaspori oko misije i vizije „Korena“.

– Riječ je potom data g. Stojanu Stevanoviću – predsjedniku Saveza Udruženja „Koreni“. Gospodin Stevanović pozdravio je goste i održao kratak uvodnigovor o idejama na kojima je nastalo Udruženje „Koreni“, te njegovim aktivnostima i ciljevima. Gospodin Stevanović, kao dugogodišnji uspješni privrednik u inostranstvu i matici, održao je govor o značaju međusobnog umrežavanja Srba, posebno u pogedu razmjene ideja i iskustava poslovnih zajednica matice i dijaspore.

– Riječ je potom data gđi Mirjani Stojanović-Trivanović – predsjedniku Udruženja „Koreni“ Banja Luka. Gospođa Stojanović-Trivanović pozdravila je uvažene goste u svojstvu domaćina Konferencije i poželjela uspješan rad učesnicima. Govoreći o važnosti međusobne saradnje Srba iz matice, regiona i dijaspore,sa pozicije vlastitog višegodišnjeg iskustva u oblastima bankarstva i privrede – gđa Stojanović-Trivanović opisala je konstruktivnu ulogu udruženja „Koreni“ u procesu okupljanja uspješnih srpskih privrednika i filantropa i ideji zajedničkog nastupa u povezivanju Srba u matici i dijaspori.

* Gospodin Stojan Stevanović i gđa Mirjana Stojanović-Trivanović, nakon svog izlaganja, napustili su Konferenciju zbog obaveze odlaska u radnu posjetu predsjedniku Narodne Skupštine Republike Srpske, g. Nedeljku Čubriloviću.

– Riječ je potom dobio g. Goran Račić – predsjednik Područne privredne komore Banjaluka. Gospodin Račić započeo je svoje izlaganje navodeći statističke podatke koji idu u prilog činjenici, da je Republika Srbija najveći spoljno-trgovinski partner Republike Srpske, sa 15,2% učešća u ukupnom obimu trgovinske razmjene R. Srpske i inostranstva. Govoreći o dobrim praksama međusobne saradnje na državnom nivou RS/BiH, g. Račić naveo je primjer kompanije „Milkos“. U nastavku izlaganja, g. Račić je istakao spremnost Područne privredne komore Banjaluka u nastojanjima da osnaži saradnju Srpske i Srbije, te uputio poziv ka svim prisutnim gostima Konferencije iz Srbije i srpske dijaspore, da iniciraju poslovnu komunikaciju sa Republikom Srpskom posredstvom Komore.

– Gospodin Stefan Filipović – član Udruženja „Koreni“ Banja Luka, predstavio je video materijal kojim su obuhvaćeni statistički podaci broja Srba koji žive u regionu i dijaspori, njihov ekonomski značaj po maticu i potencijalna rješenja u procesu uspostavljanja bolje saradnje, između institucija matice i Srba u regionu i dijaspori.

– Riječ je potom dobio g. Nikola Žeželj – direktor Razvojne agencije Vojvodine. Gospodin Žeželj istakao je važnost nastavka ekonomske saradnje, između Srpske i Vojvodine, navodeći primjer dogovora zajedničkog budućeg nastupa Republike Srpske i Vojvodine na globalnim sajamskim manifestacijama. Gospodin Žeželj se u svom izlaganju osvrnuo na podatke koji se odnose obim i značaj doznaka koje iz dijaspore dolaze u Srbiju, navodeći da 5-10% sredstava iz doznaka odlazi na investicije u Srbiji, te da su 2018. godine doznake iznosile više od direktnih stranih investicija u Srbiji. Pri okončanju svog izlaganja, g. Žeželj je naznačio je ličnu odlučnost i spremnost Razvojne agencije Vojvodine, da se aktivno uključe u rad „Korena“, posebno u povezivanju dijaspore sa maticom putem razvojnih projekata, te istakao da rad „Korena“ treba da bude metodičan i promišljen, kako bi se izbjegle greške koje su učinjene u ranijim sličnim pro-srpskim inicijativama.

– Riječ je potom dobio g. Duško Ćutilo – direktof Fonda za pružanje pomoći izbeglim, prognanim i raseljenim licima (autonomna pokrajina Vojvodina). Gospodin Ćutilo započeo je izlaganje predstavljanjem rezultata „Sajama zavičaja – zavičaj kroz privredu, turizam i kulturu“ koji je 2019. godine okupio i povezao brojne relevantne aktere iz oblasti privrede, kulture i turizma, te unaprijedio saradnju srpskog naroda u Srbiji i regionu. Institucionalni značaj Sajmu svojom posjetom dali su predsednici Pokrajinske vlade i Vlade Republike Srpske – Igor Mirović i Radovan Višković, te ministar spoljnih poslova Repšublike Srbije, g Ivica Dačić. Svoje izlaganje g. Ćutilo je okončao pozivom Srba u regionu i dijaspori da se priključe inicijativi povezivanja Srba u svijetu koju promoviše Fond koji zastupa.

– Riječ je potom dobio g. Milan Gutić. Gospodin Gutić govorio je o posjeti delegacije „Korena“ generalnom sekretaru predsednika Republike Srbije, g. Nikoli Selakoviću, koji je prepoznao značaj misije i vizije „Korena“, te uputio načelnu podršku institucija Srbije u budućim aktivnostima Udruženja. Gospodin Gutić govorio je o mehanizmima i potencijalima uspostavljanja prisnije saradnje Srba u matici i dijaspori, navodeći, između ostalog, i mogućnost stipendiranja srednjoškolaca i studenata.

– Riječ je potom dobio g. Miodrag Miša Blizanac – predsjednik Izvršnog odbora Udruženja „Koreni“ Novi Sad i predsjednika UG „Vera, Ljubav, Nada“, takođe iz Novog Sada. Gospodin Blizanac predstavio je okupljenima video materijal UG „Vera, Ljubav, Nada“, kojim je prikazao značaj praktikovanja socijalnog preduzetništva za djecu sa poteškoćama u razvoju, obuhvatajući terapeutske aktivnosti Škole jahanja „Filipus“ i istoimenog socijalnog preduzeća, te mješovitog inkluzivnog hora „Ison“. Gospodin Blizanac opisane aktivnosti simbiozno je poistovjetio sa misijom i vizijom „Korena“, putem kojih će nastaviti svoje dalje aktivnosti. Po okončanju izlaganja, g Mišo je otpjevao tekst autorske pjesme „Guslar“, te predložio da budući sastanci „Korena“ započnu sa Molitvom Sv. Filareta mitropolita moskovskog.

– Riječ su dobili g. Stojan Stevanović i gđa Mirjana Stojanović-Trivanović, koji su okupljene obavijestili o tematskoj strukturi razgovora i uspješnosti posjete predsjedniku Narodne Skupštine Republike Srpske. Gospodin Stevanović je istakao da je g. Nedeljko Čubrilović, predsjednik NSRS, dao načelnu podršku u aktivnostima „Korena“, uvažavajući ciljeve i misiju „Korena“, kao i da se na sastanku govorilo o dobrim praksama Foruma dijaspore koji je održan 2019. godine u Banjoj Luci. Gospodin Stevanović istakao je važnost što hitinijeg uspostavljanja Kancelarije za dijasporu u Republici Srpskoj, za šta će se Udruženje „Koreni“ aktivno zalagati kod nadležnih institucija u narednom periodu, te istakao značaj brze i odlučne implementacije donesenih odluka od strane „Korena“. Gđa Mirjana Stojanović-Trivanović istakla je da je na sastanku bilo riječi o neophodnosti ulaganja dodatnih napora u jačanju kulturnih, prosvjetnih i obrazovnih veza, ali i povećanju saradnju u oblasti privrede, preduzetništva i privatnih inicijativa.

– Riječ je potom dobio g. Mišo Kuzmanović – direktor kompanije „MM Invest“ iz Banjaluke i vlasnik hotela “Courtyard by Merriott” u Banjoj Luci. Gospodin Kuzmanović toplo je poželio dobrodošlicu okupljenima, a potom predstavio razvojne projkte koje realizuje kompanija „MM Invest“, te naznačio značaj saradnje dijaspore i domaćih privrednika u procesu cjelokupnog razvoja srpskog društva. U nastavku izlaganja, g. Kuzmanović je istakao značaj prenosa znanja i tehnologija stečenih od strane srpske dijaspore, posebno od strane mladih ljudi, kojima treba omogućiti povoljne uslove za povratak u maticu i prostor za realizaciju stečenih iskustava. Gospodin Kuzmanović naznačio je svoju podršku ciljevima i misiji „Korena“, te stavio na raspolaganje svoje zalaganje u realizaciji budućih aktivnostima „Korena“.

– Riječ je potom dobio g. Grujo Komljenović – direktor Zaštitnog fonda Republike Srpske. Gospodin Komljenović istakao je da je djelatnst Fonda kojeg predstavlja naknada štete, po nekoliko osnova, trećem oštećenom licu nastale na teritoriji Republike Srpske. Sva društva za osiguranje koja u Republici Srpskoj obavljaju poslove osiguranja od autoodgovornosti i osiguranja putnika u javnom prevozu od posljedica nesrećnog slučaja, obavezno su članovi Zaštitnog fonda i plaćaju doprinos za to. Gospodin Komljenović istakao je ličnu želju da doprinese radu „Korena“ u narednom periodu, pozvao dijasporu na ulaganje, te na povratak mladih ljudi iz inostranstva, navodeći primjer njegovog sina – uspješnog bankara koji se vratio iz SAD u Republiku Srpsku.

– Riječ je potom dobio g. Zoran Preradović – direktor kompanije „UNIS TOURS” d.o.o. Banja Luka. Gospodin Preradović okupljenima je predstavio dugogodišnje iskustvo rada turističke agencije „UNIS TOURS”, posebno naglašavajući iskustvo u radu sa dijasporom koja koristi usluge agencije pri odlasku i povratku u maticu. Nastavljajući izlaganje, g. Komljenović predstavio je ideju umrežavanja „Korena“ sa dijasprom u Njemačkoj, posredstvom njegove kćerke koja živi i radi u Njemačkoj. Korisnost navedne ideje, prije svega, stavljena je u kontekst pomoći pri stvaranju baze srpske dijaspore u Njemačkoj – inicijativa za koju će se „Koreni“ aktivno zalagati u narednom periodu. U završnom dijelu izalaganja, g. Komljenović predložio je ideju  da se, u skladu sa epidemiološkim prilikama, u bližoj budućnosti organizuje posjeta i umrežavanje privrednika iz matice i dijaspore, nudeći u relalizaciji te inicijative usluge koje pruža njegova turistička agencija.

– Riječ je potom dobio g. Đorđe Pantelić – predsjednik Udruženja „Zmijanje“ iz Kaća i član Udruženja „Koreni“ iz Novog Sada. Gospodin Pantelić upoznao je okupljene o misiji očuvanja srpske tradiciji i realizovanim aktivnostima Udruženja „Zmijanje“, koje broji oko 400 članova. Udrženje je do sada, između ostalog: izgradilo most u selu Kozice, 40 kilometara puta, infrastrukture za akumulaciju vode u vidu bunara, te izgradilo drvenu etno kuću za potrebe Udruženja. Gospodin Pantelić istakao je zajedničke ciljeve i aktivno

djelovanje udruženja „Zmijanje“ i „Koreni“ u narednom periodu, te pozvao sve prisutne na Konferenciji da posjete Kać i budu gosti u etno kući „Zmijanje“.

Potpisivanje tri sporazuma o poslovno-tehničkoj saradnji između:

1. Gradskog odbora Udruženja „Koreni“ Banja Luka, kojeg je zastupala gđa Mirjana Stojanović-Trivanović i Izvršnog odbora Udruženja „Koreni“ Novi Sad, kojeg je zastupao g. Miodrag Miša Blizanac.
   – Sporazumom obje strane su se obavezale na pružanje tehničke i podrške u obliku ljudskih resursa pri realizaciji aktivnostima udruženja. Sporazum je potpisan na neodređeno vrijeme;
2. Kompanije „MM Invest“ iz Banja Luke, hotela „Courtyard by Merriott” Banja Luka, koje je zastupao g. Mišo Kuzmanović; Kompanije „Gastro Progress Gmbh”, hotela “Kristall” i hotela “Helvetia”, sva tri pravna lica sa sjedištem u Švajcarskoj, koje je zastupao g. Stojan Stevanović; Kompanije “UNIS TOURS” iz Banja Luke, koju je zastupao g. Preradović Zoran; Izvršnog odbora Udruženja „Koreni“ Novi Sad, kojeg je zastupao g. Miodrag Miša Blizanac.
   – Sporazumom obuhvaćene strane usaglasile su međusobnu pomoć pri realizaciji budućih aktivnosti, koje se odnose na: promociju turističkih potencijala Repblike Srpkse i Srbije, očuvanje tradicije i kulture srpskog naroda, realizaciju sportskih i drugih manifestacija.Sporazum je potpisan na neodređeno vrijeme;
3. Područne privredne komore Banjaluka, koju je zastupao g. Goran Račić i kompanije „Gastro Progress Gmbh”koju je zastupao g. Stojan Stevanović (sadržaj Sporazuma poznat potpisnicima).

ZAKLJUČCI SA KONFERENCIJE

1. Učesnici Konferencije uslaglasili su se oko neophodnosti izradejedinstvene baze podataka kojom će se objediniti podaci srpskog stanovništvo porijeklom iz Republike Srpske, a koje ima prebivalište u inostranstvu; projekatza koji će se „Koreni“ zalagati kod nadležnih institucija i privatnih lica u narednom periodu;
2. „Koreni“ će se u narednom periodu zalagatiza što hitniji početak rada Kancelarije za dijasporu u Republici Srpskoj, koja će predstavljati most komunikacije, između Srba u regionu, srpske dijaspore i matice;
3. U skladu sa epidemiološkom situacijom, u bližoj budućnost realizovati predložene inicijative sa Konferencije, uklučujući: međusobne posjete odbora „Korena“ iz Republike Srpske, Republike Srbije i inostranstva i učešće u zajedničkim aktivnostima; posjeta i umrežavanje privrednika iz matice i dijaspore, iniciranje promo-lobi sastanaka sa svim relevantnim predstavnicima institucija i privatnim licima iz Republike Srpske, Republike Srbije i inostranstva, sa ciljem realizacije misije i vizije „Korena“;
4. Budući rad „Korena“ treba da bude metodičan i promišljen, kako bi se izbjegle greške koje su učinjene u ranijim sličnim pro-srpskim inicijativama.